Thành phần: Quế chi gia phụ tử thang < Thương Hàn Luận >
Quế chi ( bỏ vỏ ) 12g Bạch thược 12g Chích thảo 12g
Sinh khương 12g Đại táo 8g Phụ tử 4g
Phân tích:
Ngoại tà phạm kinh thái dương chưa được giải, gây nên phát hãn, sợ gió sợ lạnh, chứng này thường dùng Quế chi thang để điều trị. Sợ gió là triệu chứng cơ bản khi phong tà phạm kinh thái dương, nhưng trường hợp này nói đến biểu hiện nặng hơn. Sợ gió trong trường hợp này vừa do biểu tà chưa được giải, vừa do phát hãn quá nhiều gây hao tổn dương khí, thấu lý bất cố, không chịu được gió lạnh. Phát hãn nhiều không chỉ làm tổn thương dương khí mà còn thương âm dịch, tân dịch suy tổn dẫn tới âm dương lưỡng hư. Âm hư bàng quang dịch thiếu hụt thì tiểu tiện ít, khó khăn. Dương khí hư không thể ôn ấm, âm dịch suy tổn không thể nhu nhuận dẫn tới chân tay co cứng, vận động khó khăn.
Tuy âm dương lưỡng hư, nhưng gốc bệnh chủ yếu do dương hư bất cố, nên pháp điều trị lấy phù dương giải biểu làm chủ. Sau khi uống thuốc dương khí hồi phục, một là chỉ hãn, dịch bất ngoại tiết thì âm phận cũng được củng cố, hai là dương sinh âm trưởng, công năng khí hóa hồi phục, từ đó mà hóa khí sinh tân. Vậy nên điều trị dùng thêm Phụ tử kết hợp Quế chi thang tạo nên bài Quế chi gia Phụ tử thang.
Bệnh cơ: biểu chứng chưa giải, dương khí hư nhược, âm dịch bất túc.
Chủ chứng: thái dương bệnh ra mồi hôi không ngừng, sợ gió, đau đầu, tiểu tiện ít, chân tay vận động khó khăn.
Pháp trị: điều hòa dinh vệ, phù dương cố biểu.
Phương dược: Quế chi gia phụ tử thang.
Phương nghĩa: Quế chi gia phụ tử thang do quế chi thang gia phụ tử mà thành. Dùng quế chi thang để điều hòa dinh vệ, phụ tử ôn kinh phục dương, cố biểu chỉ hãn. Quế phụ tương hợp, ôn chiếu dương khí, vệ dương được củng cố thì không còn ra mồ hôi và sợ gió. Dương khí hồi phục, hãn bất ngoại tiết thì âm dịch cũng hồi phục, tiểu tiện thông lợi, tứ chi được nhu nhuận, vận động dễ dàng.
Ths. Bs Lương Ngọc Dũng
Leave a reply